Skip to content

Dolf Janson

Workshops

Dolf Janson

Dolf Janson is zelfstandig onderwijsadviseur en -ontwikkelaar, nascholer en auteur. Zijn expertise omvat zowel rekendidactiek, als taal- en spellingdidactiek, en begaafdheid.

Vanuit zijn bureau Janson Advies begeleidt hij door het hele land teams die recht willen doen aan de verschillen tussen leerlingen, en daartoe de leerstofjaarklassen en het klassikaal werken met methoden willen doorbreken, zoals de WPO voorschrijft. Dolf biedt daartoe de noodzakelijke combinatie van professionalisering en schoolontwikkeling op maat van het team.

Dolf was acht jaar redacteur van het blad MeerTaal (t/m schooljaar 20-21), en daarvoor eveneens acht jaar van het blad Talent. Hij is lid van het redactienetwerk van JSW. Hij publiceert regelmatig in deze en andere bladen. Daarnaast is hij lid van de klankbordgroep van het National Talent Centre of the Netherlands (NTCN). Als auteur en redacteur werkte hij mee aan de protocollen ERWD voor het po, vo en mbo.

Recent publiceerde Dolf Janson de boeken Rekenonderwijs kan anders, Uitdagend en functioneel taalonderwijs, Op zoek naar klanken en letters (doelen en activiteiten voor de leerjaren 1, 2, 3), Op zoek naar letters (de andere spelling- en grammaticadidactiek), Op zoek naar betekenissen via letters en klanken, Leren kun je observeren en Op speurtocht door onze grammatica. 

Workshops

Voorkomen van rekenproblemen (ca. 3 uur)

Getallen spelen in de wereld buiten de rekenlessen een belangrijke rol. Daarom is het essentieel dat kinderen geen angst voor getallen ontwikkelen.

Te veel kinderen hebben de indruk dat rekenen-wiskunde een ‘moeilijk’ vak is. Dit komt vaak voort uit de ervaringen die zij met dit vak opdoen. Het lijkt vaak alleen maar te gaan om ‘het goede antwoord’. Dit is een belangrijke reden om rekenlessen anders aan te pakken en in te vullen. Daar komt bij dat een rekenmethode per definitie niet kan zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van elke leerling in de groep. Als leraar moet je daarom boven de stof staan, zodat je flexibel met de rekendidactiek kunt en durft om te gaan.

In deze workshop maak je kennis met een aantal principes en praktische vertalingen naar leerstofonderdelen waarmee je het rekenonderwijs veel beter kunt laten aansluiten bij de voorkennis en de behoeften van je leerlingen, in alle leerjaren.

Varianten
Desgewenst bestaat de mogelijkheid om deze workshop in drie varianten te kiezen: onderbouw (1-3), middenbouw (4-6) en bovenbouw (7-8). Dit kan desgewenst ook schooloverstijgend georganiseerd worden.

Resultaat
Door deze workshop krijg je een beeld van heel concrete mogelijkheden om de leerlingen niet alleen actief en doelgericht te laten werken, maar hen ook de samenhang tussen getallen en tussen bewerkingen optimaal te laten herkennen en benutten. Dit leidt niet alleen tot meer inzicht en vaardigheid, maar kost ook minder tijd, doordat elk kind gericht aan het eigen leerproces kan werken en daardoor snapt dat het passeren van leerkuilen heel normaal is en geen teken van falen.

Grammatica draagt bij aan plezier in taal
(ca. 3 uur)

Grammaticalessen zijn meestal niet populair, niet bij de kinderen en dikwijls ook niet bij hun leraren. Dat is niet zo vreemd, doordat het meestal vooral gaat over het toekennen van namen aan woorden of zinsdelen.

Die namen zijn bovendien niet erg toegankelijk. Al met al leidt dit dan meestal niet tot een versterking van de taalvaardigheid en plezier in het bezig zijn met teksten.

Dat kan gelukkig anders, want grammatica gaat veel meer om de functie van woorden en zinsdelen en om de verbanden daartussen, zowel in zinnen als in teksten. Door die functies en verbanden te herkennen en daarmee mogelijke variaties uit te proberen, merken kinderen hoe rijk hun taalgebruik kan zijn.

Inhoud workshop
In de workshop hierover maak je kennis met een aantal van deze kenmerken en waartoe het gebruik daarvan kan leiden, zowel bij het zelf produceren van taal (sprekend of schrijvend), als bij het ontvangen van de taal van anderen (luisterend of lezend).

Deze benadering biedt ook een basis voor het herkennen en juist kunnen spellen van persoonsvormen. Ook dit is een onderdeel dat meestal te groot en complex wordt gemaakt en ten onrechte geïsoleerd van andere taal- en spellingaspecten. Ook dit zal in deze workshop worden uitgelegd en geïllustreerd.

Resultaat
Leerlingen op scholen waar dit (in de bovenbouw) werd geïntroduceerd reageerden dikwijls zo: “Waarom heeft u dit niet eerder verteld? Nu snap ik het tenminste en het is eigenlijk heel simpel!”

Spelling oefen je vanuit de klanken! (ca. 3 uur)

De spelling van het Nederlands is gebaseerd op de standaard uitspraak en dus op de klanken van onze taal. Dit betekent dat de spellingcategorieën dan ook op de klankpatronen van woorden gebaseerd zijn.

De keuze van de juiste letters bij die klankpatronen is de kern van het leerproces. Dat maakt onderscheid tussen klanken en letters een essentieel inzicht. Het recht doen aan het verschil tussen het leerproces bij leren lezen en dat bij leren spellen is essentieel voor effectieve en doelgerichte vormen van oefenen. Dit komt doordat deze leerprocessen in het brein een verschillende route volgen en dus ook een verschillend startpunt hebben.

Bij het leerproces bij spelling gaat het om de uitspraak, de klankstructuur, de klemtoon en bij de niet-klankzuivere woorden om het herkennen van de daarin aanwezige categorieën, zodat de kinderen op basis daarvan de juiste letters kiezen en die keuze kunnen onderbouwen. Daarvoor zijn de klanken het uitgangspunt en niet de letters en oefenen kinderen mondeling in duo’s. Dat is immers nodig om daarna in de toepassing uit de voeten te kunnen: bij het schrijven van eigen teksten heeft een leerling alleen de klanken van woorden in het hoofd en geen voorbeeld om over te schrijven.

Spellingdidactiek
In deze workshop maak je kennis met deze spellingdidactiek, die zowel uitgaat van de taalkundige basis als van een actieve op leerpsychologische principes gebaseerde rol van de leerlingen. De aanschaf van leerlingenboeken is overbodig, want het oefenmateriaal hiervoor is (gratis) digitaal beschikbaar.

Resultaat
Door deze workshop verdiep je je kennis van de Nederlandse spelling en de onderliggende principes, zodat je snapt waarom deze didactiek meerwaarde biedt. Daardoor ben je beter in staat de leerlingen op een op de toepassing gerichte manier te laten oefenen, waarbij het juiste taalgebruik en samenwerkend leren een belangrijke rol spelen.

Betrokkenheid van leerlingen, een actieve onderzoekende houding van zowel leerlingen als leraren, samenwerking in het team en werken aan een op groei gerichte mindset behoren tot de onderliggende principes die behandeld worden tijdens deze workshops waarmee ook al via e-learning kan worden kennisgemaakt.

Contactinformatie

JansonAdvies
Drs. Dolf J. Janson
Hengelo Gld.